Η συνέχεια του πρώτου μέρους, που αφορά τα βασικά είδη λιπομετρήσεων. Σε αυτό το μέρος αναλύονται οι 2 πιο διαδεδομένοι τρόποι εκτίμησης του σωματικού λίπους, το πως γίνονται και το πόσο ακριβείς μπορεί να είναι.
Μέτρηση με δερματοπτυχόμετρο
Η εκτίμηση μετρώντας τις δερματοπτυχές πραγματοποιείται μετρώντας το πάχος του υποδόριου λίπους σε διάφορα σημεία του σώματος. Γίνεται σε 3 έως 7 διαφορετικά σημεία: δικέφαλο βραχιόνιο, τρικέφαλο, υποπλατιαία περιοχή, υπερλαγώνια περιοχή, στήθος, κοιλιακή περιοχή και μηρό. Μετά από 2-3 μετρήσεις σε κάθε σημείο για αποφυγή σφάλματος οι τιμές εισέρχονται στην αντίστοιχη εξίσωση που εκτιμά το % λίπους.
Η μέθοδος αυτή μπορεί να αποδειχθεί πολύ καλή και πρακτική (ένα δερματοπτυχόμετρο που κουβαλάς μαζί σου για μια πεντάλεπτη διαδικασία) αλλά μπορεί να οδηγήσει και σε μεγάλα σφάλματα.
Αρχικά μπορεί να ληφθεί λιγότερη ποσότητα λίπους ή και μέρος του μυός, οπότε το τελικό αποτέλεσμα να είναι αρκετά μικρότερο ή μεγαλύτερο. Το σφάλμα μπορεί να μεγιστοποιηθεί αν αναλογιστούμε πως παίρνονται αποτελέσματα από 3-7 σημεία (και όχι μόνο 1).Η εμπειρία αυτού που κάνει τη μέτρηση επίσης παίζει πολύ μεγάλο ρόλο και καλό θα ήταν να είναι ο ίδιος κάθε φορά. Πέρα από τα λάθη που μπορούν να γίνουν στη διαδικασία της μέτρησης, μπορούν να υπάρχουν μεγάλες αποκλίσεις σε υπέρβαρα άτομα ή αντίστοιχα πολύ μυώδη άτομα με χαμηλό ποσοστό λίπους, Για παράδειγμα, σε μία έρευνα που πραγματοποιήθηκε συγκρίνοντας διάφορες μεθόδους με τη μέθοδο 4C ως μέθοδο αναφοράς, σε διαγωνιζόμενους bodybuilding (χρήστες ΑΑΣ με μεγάλη μυϊκή μάζα) έδειξε το εξής: Η εκτίμηση του λίπους με τη μέθοδο των δερματοπτυχών (4 σημείων σε αυτή την έρευνα) έδειξε μεγάλο ατομικό σφάλμα ίσο με 7,9%. To σφάλμα ήταν σχετικά μικρότερο όταν εκτιμήθηκε η μεταβολή του %λίπους μετά από 8 εβδομάδες.
Με λίγα λόγια η μέθοδος μπορεί να εμφανίσει μεγάλες αποκλίσεις από την πραγματική τιμή σε μία μέτρηση, αλλά το σφάλμα στη μεταβολή του ποσοστού από φορά σε φορά να ναι μικρότερο. Είναι απαραίτητο όμως να γίνεται κάτω από τις ίδιες συνθήκες, με την ίδια εξίσωση και το ίδιο άτομο.
ΒΙΑ
Η μέτρηση ΒΙΑ γίνεται σε ειδικό μετρητή-ζυγαριά, όπου υπολογίζεται με τη βοήθεια ρεύματος και την εκτίμηση της ωμικής αντίστασης η ποσότητα υγρών του σώματος. Στη συνέχεια εκτιμάται το ποσοστό λίπους και άλιπης μάζας, γνωρίζοντας κατά προσέγγιση την περιεκτικότητα των δύο αυτών ιστών σε υγρά. Είναι η συνηθέστερη μέθοδος που χρησιμοποιείται σε διαιτολογικά γραφεία, φαρμακεία, γυμναστήρια, ακόμα και σε ψηφιακές ζυγαριές σπιτιού.
Η μέθοδος αυτή μπορεί να έχει αρκετά μεγαλύτερο σφάλμα από άλλες όπως η υποβρύχια ζύγιση. Αυτό συμβαίνει γιατί 1) Και αυτή εκτιμά τη σωματική σύσταση με βάση την υπολογισμένη ποσότητα νερού στο σώμα (η οποία μπορεί να περιέχει και αυτή σφάλμα σε κατώτερης ποιότητας μηχανήματα). 2) Συνήθως η εκτίμηση του ποσοστού λίπους γίνεται μέσα από εξισώσεις που δημιουργούν οι κατασκευαστές τις συσκευής, αφού εκτιμήσουν τη σύσταση με κάποια άλλη μέθοδο και χρησιμοποιώντας στοιχεία όπως η ποσότητα σωματικών υγρών, το ΣΒ, το ύψος και η ηλικία. Επομένως πραγματοποιείται μια εκτίμηση πάνω σε μια ήδη εκτιμώμενη τιμή και το σφάλμα μπορεί να μεγιστοποιηθεί. Στην προηγούμενη μελέτη το σφάλμα μέτρησης με τη μέθοδο ΒΙΑ έφθασε το 8,12%. Έρευνα σε παχύσαρκα άτομα είχε δείξει διαφορά στην εκτίμηση της λιπώδους μάζας με τη μέθοδο ΒΙΑ σε σχέση με τη μέθοδο αναφοράς από -5 έως +7,5 kg, ενώ φάνηκαν και μεγάλες αποκλίσεις στην εκτίμηση της μεταβολής του λίπους.
Τι σου προτείνω;
Καταρχάς, δεν είμαι κατά των λιπομετρήσεων ούτε τις θεωρώ άχρηστες. Απλά συχνά δε δίνουν ακριβές αποτέλεσμα, ενώ και η μεταβολή από φορά σε φορά (που ενδιαφέρει περισσότερο) μπορεί να μην αντικατοπτρίζει την πραγματικότητα. Φρόντισε κάθε φορά που κάνεις μια τέτοια μέτρηση να πραγματοποιείται όσο το δυνατόν γίνεται κάτω από τις ίδιες συνθήκες (π.χ. νηστικός το πρωί) και με τον ίδιο τρόπο. Δεν έχει νόημα να προσπαθήσεις να συγκρίνεις μετρήσεις που έγιναν σε διαφορετικό μέσο. Επίσης πρόσεξε ακόμα περισσότερο αν είσαι γυναίκα, καθώς η φάση του κύκλου σου μπορεί να επηρεάσει σε πολύ μεγάλο βαθμό τα υγρά του σώματος σου, άρα και τη μέτρηση.
Το πιο απλό που μπορείς να κάνεις για να αξιολογήσεις την αλλαγή στη σύσταση σώματος είναι η αξιολόγηση της εικόνας σώματος και η μέτρηση κάποιων περιφερειών μαζί με την αλλαγή του βάρους. Αν για παράδειγμα χάνεις βάρος, το παντελόνι σου μπαίνει πιο εύκολα, η περιφέρεια της μέσης και της λεκάνης σου μειώνονται τότε ξέρεις με μεγάλη ακρίβεια ότι χάνεις λίπος. Αν είσαι σε φάση αύξησης μυικής μάζας και βλέπεις ότι η περίμετρος των μυών σου σταδιακά μεγαλώνει χωρίς μεγάλη αύξηση της μέσης σου και μακροπρόθεσμα αυξάνονται τα κιλά που σηκώνεις, τότε μπορείς να είσαι βέβαιος ότι παίρνεις ποιοτική μάζα με το ελάχιστο δυνατό λίπος.
Επομένως μην κολλάς σε ένα απλό νούμερο. Στην τελική δε λέει κάτι σημαντικό για το πώς νιώθεις εσύ με τον εαυτό σου (δε μιλάμε φυσικά για παθολογικές περιπτώσεις). Επίσης κάθε άτομο μπορεί να δείχνει ιδανικά σε ένα συγκεκριμένο ποσοστό λίπους. Κάποιος μπορεί να εμφανίζει 6-pack κοντά στο 15% και άλλος να πρέπει να πέσει κάτω από 10%. Εάν η εικόνα σώματος σου βελτιώνεται και ακολουθείς ένα σοβαρό εξατομικευμένο πλάνο διατροφής και άσκησης να είσαι σίγουρος πως είσαι στο σωστό δρόμο!
powerdieting! 