Η μέτρηση του βάρους αποτελεί τον πιο πρακτικό τρόπο εκτίμησης της σωματικής κατάστασης ενός ατόμου. Μπορεί να μη μας δίνει απαραίτητα πληροφορίες για τη σύσταση σώματος, αλλά πρόκειται σίγουρα για μια καθαρά αντικειμενική μέτρηση (είναι ένα νούμερο και όχι η εικόνα που βλέπει κάποιος στον καθρέφτη ή η γνώμη των φίλων του).
Το να ζυγίζεται κάποιος που προσπαθεί να βελτιώσει το σώμα του ή να χάσεις βάρος για λόγους υγείας είναι μία πολύ σημαντική συνήθεια. Πολύς κόσμος, όμως, αποφεύγει παντελώς να ζυγίζεται, μπορεί να μη διαθέτει καν ζυγαριά και συχνά δεν γνωρίζει καν πόσα κιλά είναι.
Γιατί είναι τόσο σημαντική η ζύγιση;
Όπως προείπα πρόκειται για την πλέον αντικειμενική μέτρηση, που μπορεί να κάνει κάποιος ακόμα και μόνος του. Εάν κάποιος προσπαθεί να χάσεις βάρος / λίπος η τιμή στη ζυγαριά θα πρέπει να κατεβαίνει. Εδώ πρέπει να αναφερθεί ότι μπορεί ένα άτομο να χάνει λίπος και να παίρνει μύες. Το φαινόμενο αυτό της ‘’ανασύστασης σώματος’’, μπορεί να πραγματοποιηθεί σε άτομα που ξεκινούν να γυμνάζονται (με αντιστάσεις ώστε να φτιάχνουν μυϊκό ιστό) και ακολουθούν με πολύ αυστηρότητα ένα πρόγραμμα διατροφής. Όσο πιο προχωρημένος είναι κάποιος σε επίπεδα προπόνησης και αντίστοιχα με χαμηλότερα ποσοστά λίπους τόσο πιο δύσκολα και αργά γίνεται αυτή η διαδικασία. Συνήθως, δηλαδή, για το μέσο άτομο η πτώση του λίπους θα πρέπει να ακολουθείται από πτώση του σωματικού βάρους.
Από τι μπορεί να επηρεαστεί η τιμή της ζυγαριάς;
Όπως έχουμε πει, αυτό που επηρεάζει κατά κύριο λόγω τις αυξομοιώσεις στη σωματική μάζα (μυϊκή και λιπώδη μάζα) είναι το ενεργειακό ισοζύγιο. Παρόλα αυτά, το βάρος του ανθρώπου αλλάζει συνέχεια μέσα στη μέρα. Εάν πιεις μισό λίτρο (κιλό) νερού μάντεψε! Είσαι μισό κιλό βαρύτερος! Οι ημερήσιες αποκλίσεις στο σωματικό βάρος ενός ατόμου μπορεί να ξεπεράσουν και τα 2 κιλά. (ασχέτως του θερμιδικού ισοζυγίου). Με απλές γνώσεις φυσιολογίας γνωρίζουμε ότι δεν μπορεί να αλλάξει τόσο γρήγορα ο άλιπος ή ο λιπώδης ιστός ενός ανθρώπου σε φυσιολογικές καταστάσεις. Οι κύριοι παράγοντες που επηρεάζουν το σωματικό βάρος είναι οι εξής:
- Επίπεδα υδάτωσης: Πρακτικά εάν είσαι υπερυδατωμένος ή καταναλώσεις πολύ νάτριο (κατακράτηση υγρών) θα είσαι πιο βαρύς ενώ αντίστοιχα η αφυδάτωση θα προκαλέσει φαινομενική μείωση του βάρους σου
- Άσκηση: Η άσκηση επίσης μπορεί να αφυδατώσει και να μειώσει τα επίπεδα γλυκογόνου (το οποίο κατακρατά και μια ποσότητα νερού μαζί). Η άσκηση αντιστάσεων προκαλεί προσαρμογές στο μυϊκό ιστό και μία από αυτές είναι η κατακράτηση υγρών από τους μυς
- Όγκος φαγητού στο γαστρεντερικό σύστημα: Αν καταναλώσεις ένα πολύ μεγάλο και ογκόδες γεύμα το βράδυ είναι πολύ πιθανό να είσαι βαρύτερος μόλις σηκωθείς.
- Φάρμακα που προκαλούν κατακράτηση υγρών ή διουρητικά και συμπληρώματα όπως η κρεατίνη
- Καταστάσεις όπως ο πυρετός και γαστρεντερικά προβλήματα όπως έμετος και διάρροια προκαλούν αφυδάτωση
- Η φάση του κύκλου στις γυναίκες, όπου πάλι παρατηρούνται πολύ μεγάλες αυξομοιώσεις στην ποσότητα σωματικών υγρών
Ωραία όλα αυτά, αλλά κάθε πότε πρέπει να ζυγίζομαι;
Θα μπορούσε εύκολα κανείς να πει βλέποντας τις πιθανές αποκλίσεις που μπορεί να έχει το βάρος ότι δεν πρέπει να το μετράμε συχνά. Παράλληλα, πολλοί ‘’ειδικοί’’ παροτρύνουν τον κόσμο να ζυγίζεται μία φορά τη βδομάδα ή το δεκαπενθήμερο, συνήθως και όποτε παρακολουθείται από κάποιο διαιτολόγο, προπονητή κλπ. Ο λόγος που προτείνεται αυτό είναι ότι η συνεχής ζύγιση δημιουργεί έντονο άγχος και εμμονές για το βάρος στον κόσμο.
ΑΛΛΑ, εδώ θα θέσω την εξής απορία: Τι θα γίνει αν όταν ζυγιστεί το άτομο που παρακολουθείται βρίσκεται σε μία κατάσταση που το βάρος του είχε έντονη απόκλιση λόγω των παραγόντων που προαναφέρθηκαν; Αν από την προηγούμενη φορά το βάρος δε μειώθηκε όσο αναμενόταν φταίει η δίαιτα, ή μήπως ήταν μια μέρα που το άτομο βρισκόταν στο υψηλότερο άκρο της τυπικής ημερήσιας απόκλισης; Αντίστοιχα το ότι κάποιος εμφανίστηκε ελαφρύτερος είναι δείγμα του ότι η πορεία του είναι καλή ή είναι μια φυσιολογική απόκλιση;
Τη λύση σε αυτό το πρόβλημα μπορεί να δώσει μια πιο τακτική ακόμα και καθημερινή ζύγιση. Αυτό μπορεί να προσφέρει στο άτομο ή σε αυτόν που τον παρακολουθεί τη δυνατότητα μιας πιο σφαιρικής εκτίμησης της πορείας της δίαιτας. Ένας τρόπους είναι η εξαγωγή εβδομαδιαίου μέσου όρου και η σύγκριση βδομάδας με εβδομάδα (προσοχή στις γυναίκες την τελευταία εβδομάδα της περιόδου) ή και ένα απλό γράφημα όπου θα φαίνεται μια γραμμή τάσης της πορείας του βάρους.
Αυτός ο τρόπος μπορεί να βοηθήσει στο να αποτραπούν λάθος συμπεράσματα στην αξιολόγηση της πορείας ενός ατόμου. Ακόμα μπορεί να βοηθήσουν ένα άτομο να γίνεται πιο συνεπές και αυστηρό με τον εαυτό του. Για παράδειγμα αν βλέπεις για 4 μέρες ότι το βάρος σου αυξάνεται ενώ προσπαθείς να χάσεις, καταλαβαίνεις ότι κάπου έχεις ξεφύγει και πρέπει να προσέξεις περισσότερο τις επιλογές σου.
Όσον αφορά το κομμάτι δημιουργίας άγχους και σπατάλης χρόνου νομίζω ότι δεν υπάρχει κάτι πιο γρήγορο και εύκολο από το να ανέβεις στη ζυγαριά και να περάσεις την τιμή σε ένα μπλοκάκι ή σε ένα αρχείο στο pc σου. Επίσης προσπάθησε να κρίνεις την πορεία όπως είπαμε μακροπρόθεσμα και όχι να τρελαίνεσαι αν μία ημέρα δεις ότι κάτι δεν πάει καλά. Κάπου που πιθανώς η συχνή ζύγιση δεν ενδείκνυται είναι σε άτομα με διατροφικές διαταραχές που η εμμονή με το βάρος μπορεί όντως να προκαλέσεις σοβαρά θέματα.
Τι πρέπει να προσέξω;
Φρόντισε να ζυγίζεσαι στην ίδια ζυγαριά. Δεν πειράζει αν η τιμή που εμφανίζει δεν είναι έγκυρη φτάνει οι μεταβολές να μετρώνται σωστά (αν πιεις μισό λίτρο νερό και ζυγιστείς θα πρέπει να είσαι μισό κιλό βαρύτερος). Ζυγίσου ίδια ώρα μέσα στη μέρα, κατά προτίμηση νηστικός το πρωί και αφού έχεις πάει τουαλέτα. Έτσι, καταφέρνεις να ελαχιστοποιήσεις τους παράγοντες που μπορούν να σαμποτάρουν το αποτέλεσμα!
Αν από την άλλη προτιμάς να ζυγίζεσαι πιο αραιά θυμήσου να συμπεριλαμβάνεις κι άλλες μετρήσεις στην αξιολόγηση της πορείας. Αναλύσεις σύστασης σώματος (γνωρίζοντας τα χαρακτηριστικά τους), μετρήσεις διαφόρων περιφερειών και αντικειμενική αξιολόγηση της εικόνας (π.χ. το ότι σου μπαίνει το παντελόνι που δεν μπορούσες να φορέσεις) θα σε βοηθήσουν να κρίνεις καλύτερα!
powerdieting! 